Staat de start-up bubble op knappen?
— 16 oktober 2015Sinds juli 2013 wordt er steeds vaker over een start-up bubble gesproken. Start-ups zouden te hoog gewaardeerd worden en de irreële verwachtingen niet waar kunnen maken. Is er daadwerkelijk sprake van een bubble? We vragen het aan Remco Janssen (oprichter Silicon Canals) en Felix Zwart (werkzaam als manager Research & Regulatory Affairs bij Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen).
1870, 1929, 1980, 2001 en 2007. Niet zomaar jaartallen, maar economische crisissen waarin een zeepbel klapte en de wereldeconomie onder een heftige recessie leed. Staat ons, na de internetbubbel, nu ook het knappen van de start-up bubble te wachten? Eerder voorspelden Mark Suster (partner bij Upfront Ventures) en Ullas Naik (oprichter en algemeen partner van Cota Capital) dat dat het geval is, en zij zijn niet de enigen. Onderstaand figuur brengt in beeld hoe vaak er op Google gezocht is op de term start-up bubble. Sinds dit voorjaar lijkt er echt sprake van een trend. Hoe een bubble ontstaat? Remco Janssen: “Een bubble ontstaat als de waarderingen van een aantal bedrijven te hoog zijn, er angst ontstaat voor een bubble en er een bedrijf omvalt. In dat geval klappen ook de bedrijven die (bij hun laatste investeringsronde) structureel te hoog gewaardeerd zijn.”
Het effect van de laatste bubbel
Aftrappend met een fundamentele vraag: hoe erg is een eventuele bubble? “Een bubble is nooit wenselijk”, vertelt Felix Zwart. “Maar het feit dat er bubbles ontstaan, is inherent aan de vrije markt. Bubbles ontstaan door een gebrek aan kennis en lossen zichzelf op. Investeerders en de tech-industrie hebben zich dan ook aangepast. Bedrijven zijn robuuster dan tijdens de laatste bubble, hebben meer vermogen en gaan later naar de beurs. Het is natuurlijk de verantwoordelijkheid van een durfkapitalist om in zo’n unicorn (start-up die meer dan een miljard dollar waard is, red.) te stappen. Ik zie wel problemen bij business angels, die minder de rem voelen van een belegger die ze controleert.“ Remco Janssen sluit zich aan bij Zwart: “Anders dan in 1999, wordt er nu geïnvesteerd in bedrijven met een echt werkend product.”
Evernote haalt 2016 niet
Een van de gevolgen van het klappen van een bubble, is een shake-out. “Ik heb een weddenschap staan op het gegeven dat Groupon dit jaar nog valt, al zou het evengoed Evernote kunnen zijn dat 2016 niet haalt”, stelt Jansssen. “Op dit moment is er nog steeds een groei van investeringen van durfkapitalisten in start-ups. Als de bubble klapt, houdt dat op. Dan kunnen start-ups niet meer groeien, krijgen ook de goede start-ups hun financiering niet rond, vinden er minder overnames plaats en valt de hele sector stil. Dan is er een consolidatieslag, waarbij partijen als Uber, Facebook, Apple, Zalando en Rocket Internet overblijven. Die pikken vervolgens de interessante overblijfselen van de crash op en bouwen ze uit. Net zoals in voorgaande shake-outs gebeurde.”
Internationaal perspectief
De Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen publiceerde eerder dit jaar een overzicht, waaruit blijkt dat er 169 miljoen euro aan Nederlands venture capital naar start-ups gaat. “Het hoogste bedrag ooit gemeten”, wordt er gesteld. “Toch gaat het in Europa niet zo hard als daarbuiten. In de Verenigde Staten zijn de randen van de marktomvang duidelijk aan het worden”, vertelt Felix Zwart. “Geschikt personeel is in sommige steden bijvoorbeeld onbetaalbaar. Een extreem voorbeeld is acqui-hiring. Dat houdt in dat je een bedrijf overneemt, zodat je geschikt personeel aantrekt – of dat je graag jouw bedrijf in waarde ziet stijgen doordat je meer mensen op de loonlijst hebt staan.”
De hamvraag: is er een bubble?
“Elke bubble is een self-fulfilling prophecy. Zodra een investeerder roept dat er een bubble is, dan neemt de pers het over”, legt Remco Janssen uit. “Daardoor ontstaat een hype. Valt er vervolgens echt een keer een grote partij om (zoals Lehmann Brothers in het verleden), dan is er een bubble. Investeerders werken namelijk net zoals handelaren op de beurs, alleen hebben zij geen beurswaarden om zich op te baseren. Er zijn geen objectieve maatstaven om te meten of er een bubble is, daarom kijk ik ook naar Google Trends. Op dit moment telt de term ‘startup-bubble’ een score van 100. Dan kun je op je vingers natellen dat er interesse is in de startup-bubble. Toch verwacht ik dat een eventuele bubble pas komende zomer gaat spelen.”