Scherpere eisen voor meer ‘pensioenbewustzijn’
— 7 april 2015Er is veel te doen over pensioenen en de communicatie daarover; hoe staat het er nu precies voor? De site Mijnpensioenoverzicht.nl geeft geen volledig overzicht en de informatie over pensioenen is vaak onbegrijpelijk, stellen critici. Om mensen op een toegankelijkere manier inzicht te geven in hun pensioen, worden de eisen voor Pensioencommunicatie dit jaar dan ook aangescherpt. De Tweede Kamer buigt zich momenteel over een nieuwe Pensioenwet.
Auteur: Astrid van den Brandhof
De drie belangrijkste vragen van mensen over hun pensioen zijn: Hoeveel krijg ik? Is dit genoeg? Wat moet ik doen als het niet genoeg is? Zo vertelt woordvoerder Remko Vellenga van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). De afgelopen jaren zijn er al flink wat stappen gezet wat betreft het beter communiceren over pensioenen. Zo is er de website Mijnpensioenoverzicht.nl, die sinds 2011 in de lucht is. Hier kan iedereen zien hoeveel pensioen hij heeft opgebouwd en bij welke pensioenuitvoerder. Ook staat daar wat je nabestaanden krijgen als je overlijdt. Maar volgens de AFM sluit de pensioeninformatie nog niet goed genoeg aan op de behoefte van mensen. De AFM vindt het essentieel dat mensen meer inzicht krijgen in de risico’s die bij pensioen horen. Ook moeten mensen meer handvatten krijgen om zelf actie te ondernemen om hun financiën te regelen voor hun oude dag. De AFM ziet daarom graag een snelle uitbreiding van de site Mijnpensioenoverzicht.nl.
Uitbreiding pensioenregister
Op dit moment biedt de website Mijnpensioenoverzicht.nl inzicht in twee pijlers: AOW (eerste pijler) en werknemerspensioen (tweede pijler). Staatssecretaris Klijnsma (Sociale Zaken) gaat nu de mogelijkheid verkennen om het pensioenregister uit te breiden met voorzieningen uit de derde pijler, zoals lijfrentes. Gerry Dietvorst, hoogleraar Pensioen en andere toekomstvoorzieningen aan de Tilburg University, pleit daar al langer voor. Hij heeft de Tweede Kamer aangespoord om in de Pensioenwet op te nemen dat uitvoerders verplicht zijn om de gegevens over onder meer lijfrentes aan te leveren. “De lijfrente wordt nu nog niet genoemd in het pensioenoverzicht, terwijl het net zo belangrijk is als het pensioen. Zo’n 900.000 ondernemers en zzp’ers, de groep die vooral gebruikmaakt van lijfrentes, worden zo uitgesloten. En werknemers die in aanvulling op hun pensioen een lijfrente hebben afgesloten, krijgen maar een beperkt inzicht.” Het probleem is dat verzekeraars niet uit zichzelf investeren in communicatie over lijfrente; het kost veel tijd en moeite, terwijl ze niets verdienen aan lijfrente.
Drie scenario’s
Verder wordt in het wetsvoorstel opgenomen dat op de site Mijnpensioenoverzicht.nl het te bereiken pensioeninkomen in drie scenario’s te zien is. Daardoor hebben mensen inzicht in de koopkracht en risico’s van hun toekomstige pensioeninkomen. Zowel het AFM als Dietvorst benadrukken dat het vooral belangrijk is dat mensen niet een te rooskleurig beeld hebben van hun toekomstige pensioeninkomen. Dietvorst: “Mensen hebben vaak geen realistische inschatting van risico’s en gaan ervan uit dat het bedrag voor het te bereiken pensioen dezelfde koopkracht heeft als nu.”
Pensioen in Jip-en-Janneketaal
Waar verder nog veel stappen gezet kunnen worden, is de ‘taal’ waarin gecommuniceerd wordt over pensioen. Uit onderzoek van TNS Nipo blijkt dat 43 procent van de ondervraagden moeite heeft met het begrijpen van de informatie. Harry Stomphorst, als financieel adviseur en docent specialist in pensioenen, ziet de gebruikte taal in pensioendocumenten ook als grote valkuil: “De teksten die mensen nu voorgeschoteld krijgen, zijn vaak onbegrijpelijk voor de gemiddelde Nederlander. Dat komt doordat het juridische teksten zijn vol disclaimers. Die teksten leggen mensen het liefst zo snel mogelijk weg. Als het in heldere, toegankelijke taal – liefst in Jip-en-Janneketaal – wordt geschreven, is voor mensen de drempel veel lager om zich in hun pensioen te verdiepen.”
Uiteindelijk draait het erom dat alle stakeholders binnen de sector – van pensioenuitvoerders, verzekeraars en toezichthouders tot banken, werkgevers, werknemersorganisaties en adviesbureaus – alles doen om mensen te faciliteren bij het beantwoorden van vragen over hun pensioen. Het is afwachten hoe Den Haag invulling gaat geven aan de scherpere eisen voor pensioencommunicatie.
Dit artikel verscheen eerder in de FinanceInnovation die op 28 maart bij Banking Review verscheen.