Zorg, wonen en pensioen zijn de grote kostenposten in een mensenleven. Na de pensioengerechtigde leeftijd is de financiering van deze posten voor het grootste deel afhankelijk van het pensioen als belangrijkste inkomstenbron. Maar het huidige stelstel is om verschillende redenen niet meer toekomstbestendig. Dit maakt veranderingen noodzakelijk, zowel voor de consument als voor pensioenaanbieders.

De modernisering van het pensioenstelsel is in volle gang en hierbij moet op wezenlijke vragen een antwoord worden gevonden. Hoe gaan we het beste om met vergrijzing en een stijgende levensverwachting? Met financiële en macro-economische ontwikkelingen? Met samenlevingsverbanden die veranderen? Hoe ziet het stelsel van de toekomst er uit?

Niets staat los van elkaar
In de toekomst moeten mensen gefaciliteerd worden in zaken die verder gaan dan de huidige kaders. ‘Slechts’ naar pensioen kijken is niet meer houdbaar, maar de problematiek moet in een breder perspectief bekeken worden. Pensioenvoorziening staat niet meer op zichzelf, maar grijpt in elkaar met zaken als zorg en wonen. Innovatief denken en flexibiliteit om huidige systemen aan te passen kan ons helpen een volgende stap in de toekomst te maken.

Pensioenen zouden flexibeler ingericht moeten kunnen worden. Nu hebben werknemers geen keuze, ze bouwen verplicht een vast pensioen op en krijgen het na pensionering in maandelijkse termijnen uitbetaald. Daarbij houden we geen rekening met verschillen tussen mensen, hun achtergrond en hun wensen. Een mogelijkheid is om beter te kijken naar de woonsituatie van een individu. Iemand met een hypotheek met verplichte aflossing bouwt evenveel pensioen op als een huurder. De koper moet in de opbouwperiode verplicht meer sparen (pensioen én hypotheek) en heeft na zijn pensionering lagere woonlasten en een afgelost huis. Of denk aan de jongere generatie, die nú iets wil maken van het leven, en niet pas als de 60 ruim gepasseerd is. Laat mensen pensioengeld gebruiken voor hun huis, of laat ze er studies van financieren. Zorg ervoor dat je pensioengeld kunt gebruiken om de loopbaan plezierig te houden, zodat je ook langer kunt doorwerken. Ga flexibeler om met dezelfde pot.

Combinatie van pensioen en hypotheek
Het kabinet onderzoekt de mogelijkheid om een deel van je pensioenpremie of van je opgebouwde pensioenvermogen te mogen inzetten voor de aflossing van je eigen huis. Ook PGGM heeft onderzoek gedaan naar de combinatie van pensioen en hypotheek: het zou mensen meer mogelijkheden geven om hun financiële planning en huishoudboekje goed te regelen. Mensen tussen 25 en 40 jaar hebben vaak veel minder te besteden, terwijl mensen van 55 tot 65 jaar vaak een overschot hebben. Zo zou het zinvol kunnen zijn om een deel van de pensioenpremie daarom in aflossing van de hypotheek te steken of op een belastingvrije spaarrekening te zetten voor een aanbetaling.

Flexibilisering van pensioenoplossingen door middel van de combinatie met pensioenen kennen uiteraard haken en ogen waar de markt volop mee bezig is. Het belangrijkste nadeel is dat de meeste mensen er op lange termijn financieel op achteruitgaan door het missen van de hypotheekrenteaftrek. Een ander nadeel is dat het complex is en gepaard gaat met extra kosten. Als we die haken en ogen kunnen wegwerken dan helpen we op termijn de particulieren en de economie. De hypotheekschuld wordt teruggedrongen, de banken verkorten hun balans en de overheid ontvangt meer belastingen. Ook krijgen ideeën als levenslang leren en duurzame inzetbaarheid gestalte. Levensloopdoelen om het werkzame leven aangenaam te houden. En met die vrijheid tijdens het werkzame leven, houd je het langer vol.