Breng je een nieuw financieel product of financiële dienst op de markt? Zorg dan dat je – op tijd – je IE-rechten vastlegt, aldus de experts. Maar hoe doe je dat? En wat voor invloed hebben ontwikkelingen op het huidige IE-recht?

Het is een welbekend scenario – ook in de financiële wereld, waar op dit moment een ware digitale revolutie plaatsvindt en fintechs als paddenstoelen uit de grond schieten: partij A brengt een eigen product op de markt en partij B raakt daardoor zó geïnspireerd, dat hij er een eigen versie van uitbrengt. Geen probleem als je je rechten met betrekking tot het intellectuele eigendom (IE) hebt laten vastleggen. Maar ben je daar te laat mee? “Dan sta je vaak al met 1-0 achter”, meent Tjibbe Fokkens, advocaat IE-recht bij advocatenkantoor Nysingh. “Als je te lang wacht met het vastleggen van je IE-rechten, kan het moeilijk of zelfs onmogelijk zijn om alsnog een monopolie op je uitvinding te krijgen. Probeer dan maar eens je gelijk te halen.”

Maar wat valt er eigenlijk onder het IE-recht? Alles wat creatief is, zo legt Fokkens’ directe collega Hemke de Weijs uit. “Van boeken en kunst tot merknamen, logo’s en vormgeving van je product. Veel designproducten, maar ook jassen en spijkerbroeken bijvoorbeeld. In die wereld wordt veel gekopieerd.”

Grote investering
Zo’n monopoliepositie is heel waardevol, maar kost dan ook wat. “Helemaal als je voor de wereldwijde rechten gaat”, stelt De Weijs. Best een investering dus als je nog niet eens weet of je product zal aanslaan. Toch is het de prijs waard, vindt Paul Geerts, bijzonder hoogleraar Intellectueel Eigendomsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen en counsel bij bureau Brandeis: “Als jouw idee nagemaakt kan worden door anderen, verspeel je je bestaansrecht als ondernemer. En dat kost je helemaal klauwen met geld.”

Hoe zorg je er dan voor dat niemand er met je idee vandoor gaat? “Je kunt in een register kijken of je merk of product al bestaat, bijvoorbeeld in het BBIE-register”, vertelt Geerts. “En ook octrooien kun je allemaal vinden. Auteursrechten zijn dan weer niet na te slaan, daarvoor moet je zelf op onderzoek uit.”

Ontwikkelingen in het IE-recht
De afgelopen jaren is er nogal wat veranderd in het IE-recht. Zo heeft de nieuwe Europese regelgeving onder meer tot gevolg dat het recht in Europa steeds meer gelijkgetrokken wordt. Een goede ontwikkeling volgens Fokkens. “De verschillen maken het soms namelijk lastig om in veel landen tegelijk op te treden tegen een inbreuk. Kijk maar naar het auteursrecht in Duitsland, dat veel minder bescherming biedt aan gebruiksvoorwerpen dan in Nederland.” Een ander gevolg van het gelijktrekken van de IE-regelgeving is dat het Hof van Justitie de hoogste rechter is geworden, zo vertelt Geerts. “Een lastige job, aangezien er in elk van de 26 landen uit de EU anders wordt gedacht over het IE-recht.”
De hoogleraar ziet ook dat zijn sector met de wereldwijde digitalisering voor een nieuwe uitdaging staat: “Binnenkort kun je thuis dingen met een 3D-printer uitdraaien. Nu kun je al muziek downloaden, en straks dus ook gebruiksvoorwerpen. Wat betekent dat voor het IE-recht? Hoe passen technologische ontwikkelingen in de bestaande kaders?”

Een andere ontwikkeling die van invloed is op het IE-recht is de opkomende deeleconomie. Zo ziet De Weijs dat er steeds meer wordt samengewerkt tussen partijen. “Waar ondernemers voorheen bang waren hun geheime kennis te delen, merk je nu vaker dat ze sterker willen worden door krachten te bundelen. En dat betekent dan ook het delen van IE-rechten. “Ook in dat geval geldt weer: maak vooraf duidelijke afspraken om misverstanden te voorkomen.” Geerts: “Kijk, je voorkomt niet dat je werk nagemaakt wordt. Maar het op tijd vastleggen van je intellectuele eigendomsrechten biedt je in elk geval alle bescherming die je nodig hebt.”

Nederland koploper op gebied van IE-recht
In Nederland hebben we het goed voor elkaar als het gaat om het IE-recht. Zo goed zelfs dat we op de eerste plaats eindigen in de GIPI-ranking, het meest uitgebreide onderzoek naar IE-regimes wereldwijd. Daarmee laat Nederland Duitsland (2^e plaats) en het Verenigd Koninkrijk (3^e plaats) achter zich. Voor het onderzoek werden 43 besturen met elkaar vergeleken op basis van 8500 respondenten. Onder meer het merkrecht, auteursrecht en het recht op databescherming werden onder de loep genomen. (Bron: Emerce.nl)