Fintech-startups schieten als paddenstoelen uit de grond: voor elk probleem in het betalingsverkeer is wel een nieuw initiatief. Media en deskundigen roepen dat banken meer moeten innoveren of samenwerken, maar zo simpel is het vaak niet.

“Het vergelijken van banken en fintech-startups, wat tegenwoordig veel wordt gedaan, is als het vergelijken van appels en peren”, stelt Gijs Boudewijn, adjunct-directeur van Betaalvereniging Nederland. Hij praat met FinanceInnovation over innovaties, banken en fintech-startups.

Opkomst fintech
Boudewijn vertelt dat er een explosie aan fintech-startups is veroorzaakt door de combinatie van technologie en infrastructuur. “Het is steeds gemakkelijker geworden voor verschillende partijen om aan het betalingsverkeer gerelateerde diensten aan te bieden, door de beschikbaarheid van apps en internet. Daardoor kunnen deze startups tussen de bank en de klant in gaan zitten. Het is ook sneller en gemakkelijker om diensten op te zetten.Inmiddels gaat er veel investeerdersgeld in om.”

Daarnaast is onlangs de wetgeving aangepast. Om innovatie in het betalingslandschap nog meer aan te jagen, heeft de Europese Commissie een richtlijn uitgebracht die het vanaf 2017 gemakkelijker maakt om een fintech-bedrijf op te zetten.

Niks doen, samenwerken of concurreren
Door de concurrentie van nieuwe fintech-bedrijven hebben banken te maken met het dilemma: niks doen, samenwerken of concurreren. “Zodra je als bank niks doet, komen er alleen nog maar meer partijen tussen jou en de klant in. Voor de gebruiker staat namelijk niet zozeer veiligheid  voorop, maar het gebruiksgemak. Als een bank geen mogelijkheden biedt voor nieuwe betaalmethoden, doet iemand anders dat wel. Dat is op termijn dus niet zo’n handige strategie.”

Het alternatief is dus om actie te ondernemen. Als bank kan je zelf iets ontwikkelen of samenwerken. “Wat dat betreft zie je veel initiatieven vanuit de banken: vanuit banken worden hele hack-a-tons georganiseerd, zodat nieuwe partijen gemakkelijker en sneller met banken kunnen innoveren. Samenwerken is voor een bank volgens mij de beste optie. Omdat een bank tegen veel dingen aanloopt, onder andere wet- en regelgeving, kan hij het beste samenwerken met een fintech-startup om snel iets te ontwikkelen.”

Actie ondernemen
Wat banken precies doen is heel verschillend, maar het is wel belangrijk dat zij actie ondernemen als er vraag is vanuit de markt. “Zo’n vijftien jaar geleden had je als bank misschien nog de luxe om gewoon hetzelfde te blijven en te denken: ‘mijn tijd komt nog wel’. De tijd voor banken om te reageren op nieuwe initiatieven is de laatste tijd veel korter geworden, omdat kleine startups veel sneller reageren op de markt.”

Beperkingen
Wat banken en fintech-startups gemeen hebben, is dat beide soorten bedrijven tegen beperkingen aanlopen op het gebied van betalingsverkeer. Deze zitten vooral in veiligheid en betrouwbaarheid. “Lang niet alles wat je op fintech-gebied graag zou kunnen en willen maken, is daadwerkelijk mogelijk.”

Het risico van het falen is voor banken vele malen groter dan voor een fintech-startup. “Een initiatief van een beginnend bedrijfje kan nog mislukken, maar bij een bank is dat veel riskanter. Een bank mag niet het geld van de klant kwijtraken, een startup kan gewoon opnieuw beginnen met een ander idee. Het verwijt wordt snel gemaakt dat banken niet innoveren, maar vaak kan dat simpelweg niet door alle beperkingen en de eisen die gebruikers en toezichthouders stellen.”

Appels en peren
Het vergelijken van fintech-startups en banken is volgens Gijs Boudewijn als het vergelijken van appels en peren. “Fintech-startups kunnen denken: wij gaan samen op een zolderkamer een app bouwen. Banken kunnen niet zo snel werken, want het klimaat is heel anders. Banken moeten bijvoorbeeld rekening houden met de gehele Europese betaalmarkt, fintech-startups niet.”

Bank en fintech hand in hand
Juist doordat startups zo anders in elkaar zitten, vindt Boudewijn het belangrijk dat banken en startups met elkaar samenwerken. “Die beginnende bedrijfjes zijn niet zo gelimiteerd in hun handelen als de banken. Ze lopen tegen veel minder beperkingen aan. Maar omgekeerd kunnen zij ook leren van banken, bijvoorbeeld wat het is om in een zwaar gereguleerde sector te werken.”

Er zijn genoeg initiatieven tot samenwerking vanuit banken, ziet Boudewijn. “Verscheidene grootbanken proberen projecten op te starten met startups. Zij stellen fondsen beschikbaar en kijken naar hoe zij elkaar kunnen versterken. Dan kan het zo zijn dat daar een innovatief en bruikbaar idee uitrolt.”